Marian Spychalski, powstaniec wielkopolski, w nagraniu archiwalnym z 1968 roku wspomina jak wraz z kolegami rozbrajał Niemców. Warto też pamiętać o tym, że to sami Niemcy wykształcili polskich żołnierzy. Wiadomo, że wielu Polaków walczyło w szeregach dobrze wyszkolonej, dobrze uzbrojonej pruskiej armii. Przyszli powstańcy dezerterowali z jej szeregów, ale militarne doświadczenie - pozostało.
Pisał o tym między innymi, w swoich wspomnieniach "Powstańca ze Starołęki" Wincenty Grześkowiak.

Historyk Szymon Dąbrowski tłumaczy, że część oddziałów powstańczych de facto stworzyli sami Niemcy, powołując w pewnym momencie Służbę Straży i Bezpieczeństwa. Teoretycznie w jej szeregach powinno znaleźć się tyle samo Niemców co Polaków. Rzecz w tym, że wielu Polaków miało niemieckie nazwiska, świetnie mówiło w tym języku i... podawało się za Niemców. Proporcje były więc zachwiane na naszą korzyść. Oczywiście nie można zapomnieć również o działającej w Wielkopolsce już od 1917 Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego.

W tym odcinku znalazły się również wspomnienia Stanisława Dąbrowskiego i Arkadego Fiedler'a.

(foto: Grzegorz Maciejewski)