Nowe hasła w słowniczku!

Słowniczek ma dwie części: dla poznanioków i dla galunów (krakusów) lub szerzej: dla nie-poznanioków. Zarówno ja czasem nie rozumiem o co im chodzi, jak i w Krakowie (i nie tylko) nie wiedzą o czym mówię.
Niektóre hasła będą oczywiste, ale myślę, że warto o nich nie zapomnieć. Nie zawsze będzie to gwara, bo tej w potocznym języku poznaniaków nie tak wiele znowu. Proszę również o nadsyłanie propozycji haseł i - jeśli możliwe - opisanie jakiejś historii z nimi związanej.

Dla poznanioków:
fliz, -y - chociaż w gwarze poznańskiej to słowo się pojawia, to jednak nie jest aż tak częste w codziennej mowie poznaniaków. Oznacza kafelek, płytkę. Pochodzenie słowa jest niemieckie, ale mam wrażenie, że w Poznaniu się nie przyjęło. W Krakowie natomiast nawet jeden z wielkich sklepów z płytkami ma w nazwie właśnie fliz.

plac - w Krakowie idzie się na plac, w rozumieniu: na targ lub na rynek. A więc jarzyny i owoce z reguły kupuje się na placu (choć dzisiaj na placu można dostać oczywiście nie tylko to).

pole - to znane wszystkim słowo w Krakowie jak wiadomo znaczy coś innego niż w Poznaniu. U nas wychodzi się na dwór, w Krakowie na pole. Kiedy ktoś chce wyjść z domu, ale nie wie jak ma się ubrać, zapyta najczęściej: - Jak jest na polu? - pytając w ten sposób o temperaturę na dworze. Myliłby się ten, kto myśli, że to taki regionalizm, którego tak naprawdę nikt nie używa. To jedno z bardziej powszechnie używanych słów.

słodka bułka - czyli nasza swojska drożdżówka lub szneka (z glancem lub czymś innym). W niektórych regionach kraju (np. Wrocław, ale i Puszcza Białowieska) nie zrozumieją jeśli poprosimy o drożdżówkę [propozycja hasła: Ażuczek]


Dla nie-poznanioków:
drożdżówka - to u nas taki okrągły kawałek ciasta drożdżowego z kruszonką, lukrem, owocami itp. W niektórych regionach kraju zwany "słodką bułką". Nie mylić z ciastem drożdżowym, choć i to czasem w skrócie nazywamy "drożdżówką". [propozycja hasła: Ażuczek]

nadusić - w Poznaniu kiedy chcesz pojechać windą, musisz nadusić guzik. W innych miastach z reguły naciska się przycisk. Już kilkakrotnie spotkałem się ze zdziwionym spojrzeniem nie-poznanioków. Po prostu nie wiedzieli, co mają zrobić. Wersje pokrewne: wdusić, wydusić

naramki - czyli ramiączka przy np. staniku (biustonoszu), podkoszulce (podkoszulku) czy koszulce. Może być np. koszulka na naramkach.

pyry - ziemniaki, kartofle. Chyba najbardziej znane poznańskie słowo.

pyzy - to u nas kluski na parze, pyzy drożdżowe. I żadne inne.

ramiączko - czyli wieszak do koszuli, marynarki, co to w szafie można powiesić. Nie jestem pewien czy tak wiele osób mówi, ale kilka znam.

szkieł, -y - to w gwarze poznańskiej policjant. To bardzo potoczne i do policjanta raczej tak się nie powie ;) Ale używane tu i ówdzie.

..., tak? - nie jestem pewien czy to rzeczywiście jest tak częste w Poznaniu, ale znajomi krakusi zwrócili mi na to uwagę. Podobno kończymy często zdania właśnie takim "tak", tak jakbyśmy chcieli potwierdzenia od rozmówcy. Nie należy za bardzo zwracać na to uwagi.

tytka - torebka papierowa w gwarze poznańskiej, niektórzy mówią tak również na każdą inną torebkę np. foliową (choć ta to często będzie reklamówka lub siatka)

zakluczyć - czyli zamknąć na klucz. Ten dosyć intuicyjny zwrot nie budzi może niezrozumienia, ale zdarzyło mi się widzieć rozbawienie na twarzy rozmówcy.

cdn.

Niebawem emigruję do Krakowa.
Mieszkałem tam już kiedyś lat dwa. Teraz przychodzi mi wrócić na kolejne dwa lub trzy, a może dłużej.
Ludzie rzeczywiście są tam inni. I inaczej mówią.
Na tym blogu pojawią się moje obserwacje różnic i podobieństw między nami. Chcę też rozwijać słowniczek mowy codziennej, w której łatwo o niezrozumienie. Liczę, że czytelnicy spostrzeżenia też będą podrzucać.